donderdag 29 september 2011

Samenvatting artikel Herstel Empowerment ervaringsdeskundigheid

Annette Plooy heeft een mooi artikel geschreven in 2009 (ik zag dat er nu een boek over is verschenen)
Daarin staan hele mooie beschrijvingen over ervaringsdeskundigheid:
In onderzoek is gebleken dat ervaringsdeskundigen over het geheel genomen de traditionele hulpverlenersrol innemen maar lijkt wel te verschillen in kwaliteit met die van de niet- ervaringsdeskundige collega's. Genoemd wordt dat zaken als gemakkelijker contact maken, een rol model zijn en cliënten beter kunnen aanspreken op pijnlijke gebieden.


Een duidelijke rol van de ervaringsdeskundige is:
Hij brengt een eigen deskundigheid in die zich onderscheidt van professionele expertise, hij ondersteund de empowerment van de cliënt en hij stimuleert de rest van het team om in de hulpverlening af te stemmen op het perspectief en de wensen van de cliënt.

(Mead, Hilton en Curtis (2001) De wezen kenmerken van herstel gerichte peer - support:
Er bestaat een connectie van wederkerigheid is de relatie van deze ondersteuning. De connectie komt voort uit de gedeelde ervaringen van emotionele en psychologische pijn. Dit leidt volgens de auteur tot een diep begrip, dat niet beperkt wordt door de traditionele hulpverlener - patientverhouding.


Solomon (2004)
Ervaringsdeskundigen hebben specifieke kennis over effectieve overlevingsstrategieën en oplossingen in de aanbieding.

zaterdag 24 september 2011

TOED Traject Opleiding Ervaring Deskundigheid

Momenteel volg ik deze cursus bij de Hogeschool van Amsterdam.
Het is even wennen, allerlei mensen met verschillende achtergronden komen bijeen om meer te doen met hun ervaringen. Mensen met een verslavingsverleden, mensen die psychiatrische aandoeningen hebben, een moeder van een zoon die drugsverslaafd is geweest en mensen zoals ik die een traumatische jeugd hebben gehad.
Er wordt les gegeven veelal vanuit cliënten perspectief, hier moet ik af en toe flink een omschakeling maken als hulpverlener.
Wat ik leer is hoe ik mijzelf het beste kan presenteren, wat zeg je wel en wat zeg je niet. Ik leer door ervaringen met elkaar te delen wat je soms beter wel of niet kan zeggen. Hoe andere mensen jou verhaal ervaren.
Wat je gevoel is over zware problematiek en hoe verschillend dit kan zijn met de buitenwereld. Herkennen van omkeer of inzicht momenten tijdens het helingsproces.
Ik merk dat hierover praten samen met andere ervaringsdeskundigen goed is voor mijn ontwikkeling, mijn perspectief.  Ook lukt het mij goed om ruimer over dingen na te denken.
Het is een intensieve cursus doordat je met je eigen verhaal en die van anderen bezig bent een hele dag!
Maar daar pluk ik straks de vruchten van!!

Wat heeft mijn ervaringsdeskundigheid voor meerwaarde?

Ruim drie jaar houd ik het internet en verschillende tijdschriften in de hulpverlening in de gaten 
om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen op het gebied van de inzet van ervaringsdeskundigheid. 
Hierin valt op dat er een ontwikkeling in hulpverleningsland op dit gebied gaande is. 
Binnen de GGZ zijn er verschillende artikelen en onderzoeken aangewijd. In de verslavingszorg wordt het al 
meerdere jaren met succes gebruikt. Op het gebied van seksueel misbruik is er minder ontwikkeling lijkt het. 
Ik heb contact gezocht met MOVISIE, dit is een landelijke organisatie die kennis en advies biedt voor maatschappelijke ontwikkeling, zij hebben mij doorverwezen naar VSK te Nijmegen en Gouda.(Vereniging tegen seksuele 
kindermishandeling binnen het gezin, familie en andere vertrouwensrelaties). 
Binnen deze organisatie werken ze met ervaringsdeskundigen zij geven therapieën en consulten op vrijwillige basis. 
Ik heb correspondentie met VSK gehad en heb adviezen gekregen waar ik een stap mee verder ben gekomen.
Zij hebben mij vanuit hun eigen ervaringen tips gegeven hoe jezelf te presenteren en ik heb een
kwaliteitsdocument ontvangen waarin de kwaliteit en definiëring van ervaringsdeskundigheid
wordt beschreven:
Ervaringsdeskundigen zijn volwassenen die hun ervaringen als slachtoffer hebben verwerkt. En hun
individuele problematiek hebben doorgewerkt. Bovendien zijn zij, door professionele scholing, in
staat hun kennis en ervaring toe te passen in de hulpverlening aan slachtoffers. Zij zijn in staat de
individuele problemen in een maatschappelijke context te plaatsen. Kenmerkend in de attitude is
distantie en nabijheid. Ervaringsdeskundigheid is te zien als een voortgaande ontwikkeling, gevoed
door het vermogen hulpvragen te vertalen in en te toetsen aan methodiek en beleid op drie
verschillende niveaus. Namelijk van hulpvrager, hulpverlener en beleidsmaker. De
ervaringsdeskundige beweegt zich op deze drie niveaus en is daarmee voortdurend in communicatie.


De meerwaarde van ervaringsdeskundige hulpverlening is :
• Het biedt er- en herkenning aan slachtoffers zodat zij denken/ voelen: mijn probleem bestaat
  echt.
• Door herkenning te vinden bij anderen die soortgelijke ervaringen hebben, wordt het
   isolement doorbroken.
• Het biedt veiligheid en vertrouwen, ondermeer door het bieden van structuur en inzicht in
  het hulpverleningsproces en door een sfeer te scheppen waarin ervaringen, gevoelens en
  gedachten vrijuit gedeeld kunnen worden.
• Het maatschappelijke en politieke kader waarin de vaak individueel beleefde problematiek
  wordt geplaatst en geanalyseerd, voorkomt een eenzijdige en verkokerde visie.
• Hulpvragers kunnen zich spiegelen aan positieve identificatiemodellen. De
  ervaringsdeskundige heeft dezelfde problematiek ondervonden en verwerkt. Deze weet hoe
  het voelt en door opleiding hoe het werkt.
• Een ervaringsdeskundige herkent en waardeert overlevingsstrategieën. Het slachtoffer komt
  tot het besef dat ze niet ziek en/of zwak is; je geen slachtoffer blijft, maar de problemen kunt
  overwinnen. Overlevingsstrategieën worden positief gewaardeerd.
• Integratie van ervaringsdeskundigheid in de hulpverlening geeft de hulpverlener een
  menselijk en herkenbaar gezicht.


 Ik ben verder gaan zoeken op het internet en via het Trimbos instituut ben ik nog een interessant
  artikel tegen gekomen waarin een beschrijving van de meerwaarde van ervaringsdeskundigheid
  beschreven wordt.
Door cliënten wordt er aangegeven dat:
• ervaringsdeskundigen over meer inlevingvermogen beschikt dan andere hulpverleners en zij
   zich beter begrepen voelen.
• Ze het contact als gelijkwaardiger ervaren
• Ze de ervaringsdeskundige als rolmodel ervaren.


Daarnaast denk ik dat ik collega's in de hulpverlening kan ondersteunen in hun benaderingswijze naar jongeren met een misbruik verleden. Veelal lukt het mij goed als hulpverlener om naast een jongeren te gaan staan en door een levenservaring het cliëntperspectief beter te kunnen aanvoelen. Dit biedt een bepaalde basishouding die ten goede komt aan de vertrouwensband en het benadrukken van de boodschap: "jij mag er zijn! helemaal! al je mooie en minder mooie kanten!!" Het belang van deze houding zou ik willen uitdragen naar mijn collega's en hoe je tot deze houding komt.

Vereniging tegen Seksueel Misbruik (VSK) Document over kindermishandeling

http://www.vsknederland.nl/images/brondocument%20juni%202009%20def.pdf

Overheidsbeleid rond kindermishandeling juni 2011

Hieronder de link met een pdf bestand over het beleid van de overheid rond kindermishandeling:
http://www.vsknederland.nl/images/supplement%20onderzoek%20overheidsbeleid%20definitief.pdf

wat is seksueel misbruik?

De VSK (Vereniging tegen Seksuele Kindermishandelinghanteert als definitie van seksuele kindermishandeling: ALLE SEKSUELE CONTACTEN
TUSSEN EEN (BIJNA) VOLWASSENE EN EEN KIND, WAARBIJ HET CONTACT TEGEN DE ZIN IS VAN
HET KIND; HET KIND HEEFT HET GEVOEL ZICH NIET AAN DE SEKSUELE CONTACTEN TE KUNNEN
ONTTREKKEN OF DEZE TE KUNNEN WEIGEREN (Van Akkeren en Visser, 2007). Het tweede deel
van de definitie is een toelichting, geen voorwaarde: het kind hoeft niet per se het gevoel te
hebben gehad dat het contact tegen zijn/haar zin was. Volgens de VSK is elk seksueel contact
tussen een (bijna) volwassene en een kind seksuele kindermishandeling, omdat er altijd sprake
is van ongelijke machtsverhoudingen. Het kind kan dus nooit geheel onafhankelijk een keus
maken om wel of niet het contact aan te gaan. De VSK telt alle seksuele contacten mee, in
tegenstelling tot bijvoorbeeld Draijer, die zich alleen richt op aanrakingen. De VSK hanteert
wel een criterium wat betreft leeftijdsverschil: het moet gaan om seksueel contact tussen een
(bijna) volwassene en een kind.



Wat betreft seksuele kindermishandelingkomt er steeds meer aandacht voor subtiele vormen van dwang.
Fysieke dwang, waar vroeger de nadruk op lag, is maar één vorm van dwang, zo maken bijvoorbeeld
Nel Draijer en de VSK duidelijk.
Kinderen kunnen door veel meer factoren het gevoel hebben dat ze seksueel contact
niet kunnen weigeren. Machtsverschillen spelen daarbij een centrale rol. Zodra er
machtsverschillen bestaan, bijvoorbeeld door leeftijdsverschil, een verschil in fysieke kracht
of door een afhankelijkheidsrelatie, is er geen sprake meer van een vrije keus. Onder andere
de VSK stelt heel expliciet dat dit bij kinderen en volwassenen altijd het geval is. Seks tussen
een (bijna) volwassene en een kind is in deze benadering dus altijd misbruik.

wat is kindermishandeling ?

Volgens de Wet op de jeugdzorg (2005) omvat kindermishandeling “ELKE VORM VAN VOOR
EEN MINDERJARIGE (TOT 18 JAAR) BEDREIGENDE OF GEWELDDADIGE INTERACTIE VAN FYSIEKE,
PSYCHISCHE OF SEKSUELE AARD, DIE DE OUDERS OF ANDERE PERSONEN TEN OPZICHTE VAN WIE
DE MINDERJARIGE IN EEN RELATIE VAN AFHANKELIJKHEID OF VAN ONVRIJHEID STAAT, ACTIEF
OF PASSIEF OPDRINGEN, WAARDOOR ERNSTIGE SCHADE WORDT BEROKKEND OF DREIGT TE
WORDEN BEROKKEND AAN DE MINDERJARIGE IN DE VORM VAN FYSIEK OF PSYCHISCH LETSEL.”
Kindermishandeling vindt volgens deze definitie plaats binnen afhankelijkheidsrelaties. Het
zijn daden die voor het kind bedreigend of gewelddadig zijn en die bovendien schade dreigen
te berokkenen. Doorgaans wordt onderscheid gemaakt tussen fysiek en psychisch geweld,
fysieke en psychische verwaarlozing en seksueel misbruik. Dit is ook de indeling die de
Advies- en Meldpunten Kindermishandeling, de AMK’s, gebruiken (Lamers-Winkelman en
anderen, 2007a). Sinds de jaren negentig bestaat er steeds meer aandacht voor kinderen die
getuige zijn van huiselijk geweld.

‘Signalen seksueel misbruik onvoldoende herkend’

21-06-2011

Hulpverleners in de jeugdzorg moeten extra getraind worden om signalen van seksueel misbruik bij kinderen sneller te herkennen. Dat is een van de conclusies van de commissie-Samson, die onderzoek doet naar misbruik in de jeugdzorg van 1945 tot nu.
De commissie- Samson onderzoekt al bijna een jaar, in opdracht van de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Veiligheid en Justitie, de aard en omvang van seksueel misbruik in instellingen en pleeggezinnen. De commissie is ingesteld door de oud-ministers André Rouvoet (Jeugd en Gezin) en Ernst Hirsch Ballin (Justitie). Morgen geeft de commissie een officiële toelichting op het onderzoek tot nu toe. Het eindrapport van Samson wordt volgend jaar verwacht.
Geen stem
Seksueel misbruik wordt volgens de commissie nog steeds niet goed opgemerkt. Vroeger kwam dat omdat kinderen werden gezien als lastig en daarom geen stem hadden. Tegenwoordig luisteren hulpverleners wel, maar kunnen ze de verhalen vaak niet geloven.
Volgens voorzitter Rieke Samson-Geerlings is scholing nodig om dit te veranderen. Het moet volgens haar in instellingen normaal worden om te praten over seksualiteit en misbruik. Samson vindt dat hulpverleners moeten beseffen dat kinderen in instellingen zitten omdat er thuis iets is misgegaan.

Mijn werk in combinatie met mijn ervaringen

Wanneer je naar mijn leven kijkt verschilt het niet zoveel met jongeren in de hulpverlening.
Op de website van Huiselijkgeweld.nl staat feitelijk beschreven dat een op de drie vrouwen te maken heeft gehad met seksueel misbruik. Bij een op de zes vrouwen betrof het misbruik door familieleden. Bijna 40% van de vrouwen heeft voor hun zestiende levensjaar een of meerdere negatieve seksuele ervaringen met een familielid. De meest voorkomende leeftijd waarop misbruik voorkomt ligt tussen de acht en twaalf jaar.
Dit is bekend en binnen mijn werk kom ik geregeld jongeren tegen met deze ervaringen.


Ik voel dat ik meer kan doen met mijn eigen ervaringen! Wanneer je een ander zover kan helpen als jezelf bent waarom zou ik niet meer transparantie gebruiken in mijn werk?!
Het grote taboe om hier niet over te praten bestaat nog steeds. Weleens waar niet zoals 50 jaar geleden gelukkig , maar het kan nog opener. In de schaduw groeit negativiteit en in het licht is er plaats voor heling.
Erover praten biedt erkenning aan cliënten.
In de behandeling van cliënten vraag je om openheid, coöperatief te zijn. Wat voor boodschap geef je aan cliënten wanneer je je eigen mens zijn niet verhult? 
Geef ik daarmee de taboe door die wij in onze cultuur hebben over het onderwerp seksueel misbruik?
Het liefste ben ik hierin transparant en open en wil ik mijn ervaringen en verwerking weloverwogen en aansluitend in de behandeling van cliënten inzetten!

Wat is mijn ervaringsdeskundigheid?

Hoe meer ik mij verdiep in het onderwerp ervaringsdeskundige des te meer ik merk dat mijn ervaringen heel breed zijn. Eigenlijk alles wat ik doorwerkt en verwerkt heb uit mijn leven kan ik inzetten. En omdat bepaalde ervaringen overlappende thema's hebben kan ik het breed inzetten.
Mijn leven heeft een trauma in zich, vroeger als kind ben ik seksueel misbruikt geweest door mijn vader. Een zeer complexe en zware jeugd heeft mij dit gebracht. Al mijn kinderjaren heb ik hier niet over gepraat en heb het verdrongen uit mijn leven. Mijn overlevingsmechanisme was mijzelf afsluiten en mijn hoofd afleiden met plezier! Mijn schoolresultaten waren schrikbarend en ik heb een achterstand in mijn ontwikkeling gehad. Sociaal was ik sterk en hier haalde ik ook veel uit, was daarom rebels, opstandig, brutaal en accepteerde geen autoriteit.
Uiteindelijk is het misbruik gestopt door mijn eigen NEE!


Vanaf dat moment was de grens gesteld en is mijn verwerkingsproces begonnen.
Verschillende lagen van verwerking bestaan er weet ik nu.
Eerst kom je toe aan vertellen dan aangifte, het verhoor, het Justitiële proces, het erkenning geven van je eigen gevoelens en het besef dat het allemaal niet normaal was wat er gebeurde. Daarnaast ben ik emotioneel door een achtbaan gegaan en was een periode depressief en leeg.
Gelukkig stond mijn moeder naast mij en heeft de ruimte genomen om haar volledige aandacht aan mij te besteden. Zonder haar was ik waarschijnlijk uit huis geplaatst en in een residentiële instelling opgenomen. Mijn moeder vond liefde de beste heling en kon dit gelukkig ook bieden.
Ik klom steeds meer uit de put en heb besloten voor mijzelf te gaan! Ik heb mij anders opgesteld op school en ben ervan uitgegaan dat ik meer mogelijkheden in mij had!


Iedere fase in mijn leven komen bepaalde dingen terug in de verwerking. Bijvoorbeeld met kinderen krijgen, moeder zijn en beseffen hoe de onschuld van je eigen kind aanvoelt. Ondanks de zwaarte van bepaalde lagen ben ik zeer dankbaar voor hun openbaring. En merk ik dat wanneer ik door iedere laag heen ga het mij krachtiger en wijzer maakt als mens.

Ervaringsdeskundigheid wat is dat eigenlijk precies?

Je zou een onderscheid kunnen maken tussen ervaringspersonen en ervaringsdeskundigen. Ervaringspersonen zijn mensen die slachtoffer/ cliënt/ klant zijn geweest. Ervaringsdeskundigen zijn mensen die hun ervaring als slachtoffer/ client/ klant hebben verwerkt, die hun individuele problematiek als gevolg van hun trauma/ leven hebben doorgewerkt. Zij zijn in staat de individuele problemen in een maatschappelijke context te plaatsen. Kenmerkend in de attitude in distantie en nabijheid.
Ervaringsdeskundigheid is te zien als een voortgaande ontwikkeling, gevoed door het vermogen om de hulpvragen te vertalen in en te toetsen aan methodiek en beleid op drie niveaus en is daarmee voortdurend in communicatie.